Ευρωπαϊκή Ένωση:αντιφάσεις αλληλεγγύης

Μια φορά και έναν καιρό, τα σώματα ήρθαν σε επικοινωνία, συμφώνησαν και συναρμολογήθηκαν σε ένα συνθετότερο σώμα, με σκοπιμότητα ισχύος. Η Ευρωπαϊκή Ένωση σαν αποτέλεσμα όχι κάποιου κοινωνικού συμβολαίου Δημοκρατίας και Ελευθερίας μεταξύ κρατικών υποκειμένων, αλλά σαν κάτι που, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όποια και να είναι η ιστορία του, τάχα «μας συμφέρει» γιατί μας δίνει μεγαλύτερη δύναμη. Το επιλεγμένο εδώ επιχείρημα της «μεγαλύτερης δύναμης», σε σχέση πάντα με κάποιον εξωτερικό εχθρό ή με γνώμονα την επίτευξη ιδανικών «στόχων», εξ αρχής απέκρυπτε την άνιση κατανομή ισχύος ανάμεσα στους λεγόμενους «εταίρους» και την ταξική ουσία αυτής της στρατηγικής, με όλες τις οδυνηρές της συνέπειες για το λαό.
Όσον αφορά την ιδέα των «εταίρων», βλέπουμε ότι αυτό το παραμύθι της Ευρώπης περί «ισότιμων» σχέσεων, επιβιώνει ακόμη σαν ερείπιο μιας άλλης εποχής, όταν ετούτη η μπόχα της «Ευρώπης των λαών» μέσα στη φυλακή της Ε.Ε περνούσε για πολυτελές, κοσμοπολίτικο άρωμα.Οι κομμουνιστές μυρίστηκαν τι είδους «κοινωνικό συμβόλαιο» ήταν αυτό (η πρώτη αίσθηση που στερεί ο αστικός τρόπος ζωής είναι η όσφρηση, αίσθηση που διάφοροι «καλοπροαίρετοι» ευρωαριστεροί είχαν μάλλον απολέσει όταν ψήφιζαν με ελαφριά τη καρδιά το Μάαστριχτ και τώρα κλαίγονται για την «ανθρωπιστική κρίση»). Ο καπιταλισμός πάντοτε μιλάει τόσο την κανονιστική γλώσσα των «οικουμενικών αξιών», της αστικής «δημοκρατίας», της αστικής «ελευθερίας», των «ανθρώπινων δικαιωμάτων» κτλ κτλ, όσο και τη γλώσσα ενός «ρεαλιστικού» ωμού, κυνικού τεχνικο-«ορθολογικού» συμφέροντος που βάζει ανοιχτά στην άκρη τις υποτιθέμενες «ηθικές-ανθρωπιστικές» αναστολές της κερδοφορίας. Σε περιόδους κρίσεων, αστάθειας και γενικευμένου φόβου, τελικά η ωμότητα και η τρομοκρατία κατασκευάζουν με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο τη συναίνεση και την υποταγή, ενώ τα ιδεώδη της Γαλλικής Επανάστασης υλοποιούνται έμπρακτα μόνο σε χαρτοπαιχτικές, σοσιαλδημοκρατικές λέσχες πολιτικού προβληματισμού.

Ακόμη και αν υιοθετήσουμε τη δεύτερη, υποτιθέμενα ειλικρινέστερη εκδοχή του «συμφέροντος», έναντι των «οικουμενικών αξιών» όπως η «συναδέλφωση των λαών» στην Ε.Ε, σε μια ταξική κοινωνία το «γενικό συμφέρον» δεν είναι παρά η εξασφάλιση των όρων αναπαραγωγής της άρχουσας τάξης και η παρουσίαση του ταξικού της συμφέροντος ως καθολικού. Εκείνα τα σώματα που συντέθηκαν μέσα στην Ε.Ε, τα αστικά έθνη-κράτη, είναι ταξικά διχασμένα σώματα, τόσο που κάποιος «καλοπροαίρετος» (ξανά αυτός) τρομάζει σήμερα διαπιστώνοντας πως αυτές οι ανώτερες, αρμονικές και «ομόψυχες» εθνικές/κρατικές νομικές προσωπικότητες, είναι εσωτερικά και ανταγωνιστικά διχασμένες προσωπικότητες. Πέρα από αυτό, τα σώματα που σχηματίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι παραγωγικά σώματα με σημαντικές ανισότητες στο βαθμό ανάπτυξης των παραγωγικών τους δυνάμεων, πράγμα που σημαίνει πως αναπτύσσονται οικονομικά άνισα, άνισα κατανέμεται μεταξύ τους και η πολιτικοοικονομική ισχύς που παράγεται από όλο το ευρωπαϊκό αλυσίδωμα. Κάποια αστικά έθνη έχουν πλεονάσματα, όπως είχαν τα τελευταία χρόνια κυρίως η Γερμανία και η Γαλλία, και άλλα ελλείμματα, όπως η Ελλάδα και οι λεγόμενες «χώρες του Νότου». Οι μεγάλες διαφορές στην ανταγωνιστικότητα των αστικών αυτών κρατών ενισχύθηκαν λόγω της αναδιάρθρωσης του καταμερισμού της εργασίας στους κόλπους της Ε.Ε και της ευρωζώνης βάσει της κοινής (για τους καπιταλιστές, παρά τις ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις τους) ευρωπαϊκής πολιτικής (π.χ «κοινή αγροτική πολιτική»), με το κατάλληλο πάντα νομικό πλαίσιο (συνθήκες). Σημαντικότατο ρόλο έπαιξε και η στοχευμένη κατεύθυνση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, η «ενοποίηση» και «ομογενοποίηση» των ευρωπαϊκών αγορών που οδήγησε στη διαμόρφωση μιας ανοιχτής οικονομικής αρένας, όπου εργάτες, εμπορεύματα, υπηρεσίες, κεφάλαια μπορούν να κινούνται ελεύθερα από κρατικούς δασμούς και τους περιορισμούς που θα επέβαλλαν εθνικές νομισματικές πολιτικές (με την ευρωζώνη)-μια ελευθερία επιλεκτική και υποκριτική, όπως όλες εκείνες που συναντούμε στο αστικό ρεπερτόριο. Αυτή η κοινή αρένα επέτεινε τις ανισότητες της έτσι και αλλιώς βάρβαρης-αντιλαϊκής συνδυασμένης και άνισης καπιταλιστικής ανάπτυξης, η οποία επιδεινώθηκε από τη λειτουργία της ΟΝΕ. Τα ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το υψηλό δημόσιο χρέος, η αυξημένη ανεργία και η φτώχεια στην Ελλάδα ήταν αποτέλεσμα αυτής της καπιταλιστικής ανάπτυξης . Φυσικά σε όλη αυτή τη διαδικασία ενεργοποιήθηκαν και άλλοι φανεροί και αφανείς μηχανισμοί (βλ. υπόθεση Siemens και κρυφά «δωράκια», ευρωπαϊκές επιδοτήσεις σε λαοφιλή κόμματα για να εξαπατούν τους εργαζομένους κ.α). Οι αστικές τάξεις της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας, της Ιταλίας, ωφελήθηκαν στο βαθμό που δέθηκε το πεπρωμένο τους με τις οικονομικές δραστηριότητες και τις διοικητικές-νομοθετικές πρωτοβουλίες του ευρωπαϊκού κεφαλαίου, όπως εκφραζόταν αυτό στα όργανα της Ε.Ε, επιτυγχάνοντας μια «ανάπτυξη» βασικά της χρηματιστικής τους ολιγαρχίας και στο βαθμό που μπόρεσαν να απορροφήσουν τους ταξικούς ανταγωνισμούς στο εσωτερικό τους, προβάλλοντας το πολιτικοιδεολογικό και οικονομικό πρόταγμα αυτής της Μεγάλης Ευρωπαϊκής Ιδέας. Έτσι λοιπόν, στην Ελλάδα και στη Γερμανία, στη Πορτογαλία, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ολλανδία κ.ο.κ, παρά την άνιση κεφαλαιοκρατική ανάπτυξή τους, παραμένει κοινό πως ωφελήθηκαν και ωφελούνται ακόμα οι καπιταλιστές , για αυτό άλλωστε και παραμένει κεντρική αστική στρατηγική η παραμονή πάσει θυσία μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Από τη στιγμή που ξέσπασε η παγκόσμια Κρίση του κεφαλαιοκρατικού συστήματος, άνοιξαν οι ασκοί του Αιόλου των καπιταλιστικών αντιφάσεων και γρήγορα εξαπλώθηκαν με τη μορφή χρηματοοικονομικής επιδημίας στην Ευρώπη, αφού είναι τέτοια η παγκόσμια δικτύωση της παραγωγής και των συναλλαγών ώστε, σύμφωνα με την ανάγλυφη περιγραφή του Fredric Jameson, πιάνει κρυολόγημα η Αμερική και φτερνίζεται η Ευρώπη.

Η κρίση αυτή, αφού ξεσπά, υπόκειται σε διαφορετικές μεταμορφώσεις (χρηματοπιστωτική, δημοσιονομική-βασικά λόγω της διάσωσης των τραπεζών από τα αστικά κράτη, κ.α) μετατοπίζεται κυρίως, ως κρίση αναπαραγωγής, στις ζώνες χαμηλότερου βαθμού κεφαλαιοκρατικής ανάπτυξης, στις λιγότερο ανταγωνιστικές χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, που στιγματίζονται σαν τα…«γουρούνια» (P.I.G.S), καθώς κρίνεται πως αποκλίνουν από το πρότυπο του (βόρειου) ευρωπαϊκού Έθνους και ευρωπαίου Ανθρώπου. Η διάκριση αυτή ανθρώπου-ζώου στο συμβολικό ενωσιακό πεδίο, αποτελεί μια ένδειξη (που δεν ισοδυναμεί με απόδειξη) ότι το ευρωπαϊκό σύστημα κοινωνικοοικονομικών σχέσεων μπορεί να αναπαρασταθεί με το σχήμα κέντρο-περιφέρεια. Αν στην εξέλιξη των σχέσεων ανταγωνισμού και του ισοζυγίου πληρωμών βλέπουμε τα αστικά ελλείμματα και χρέη του «Νότου» σαν ανεστραμμένο είδωλο των πλεονασμάτων των αστικών κρατών του «Βορρά», στη σχέση ανθρώπου-ζώου βλέπουμε την εκτόπιση εσωτερικών «μελών» της «Ευρωπαϊκής Κοινότητας» στο περιθώριο, σαν οριακές υπάρξεις και οι κατώτερες τιμές στον δείκτη της ευρωπαϊκής «ανθρωπινότητας», σαν ζώα...